G.P.

[...]            „Nie należałem do grona Jego bliskich przyjaciół, a jednak - po tej rozmowie -  obdarzył mnie dużym zaufaniem. Po pewnym czasie wręczył mi tomik swoich nie wydrukowanych wierszy, które nie miały wówczas szans ujrzenia  światła dziennego. Przekazał mi je z nadzieją, że może kiedyś uda się je wydrukować. To było Jego wielkim życzeniem.
         Zmaltretowany fizycznie po zaaranżowanym wypadku – zamachu na Jego życie – w ogromnym stresie pod ciągłą nagonką  z powodu Jego  bezkompromisowej postawy zajmowanej przeciw szerzącemu  się na Zaolziu antypolskiemu, komunistycznemu konformizmowi – miał nadal niezłomną wolę walki o polskość tego skrawka cieszyńskiej Ziemi. Kontynuował ją ... zbiorem wierszy, który początkowo nazwał sarkastycznie „Arią z zaplutej trumny”, później jednak, po jego uzupełnieniu,  „Dukatami z rulonu cierpkich lat”.  Bardzo Mu zależało na jego wydrukowaniu w całości. Odebrałem to Jego życzenie, wyrażane z taką siłą, jak gdyby to była Jego ostatnia wola – Jego przesłanie. Dotąd nie było jednak możliwości spełnienia tego testamentu Poety ...”    [...]  -  napisał do nas jeden z  internautów przysyłając przepisane na komputerze wiersze.
            „Tempora mutantur” – czasy się zmieniają. Ponieważ są to wiersze usytuowane w konkretnych realiach, treść wielu z nich może już być trudno zrozumiała dla współczesnego czytelnika, zwłaszcza dla młodszego pokolenia i spoza terenu Zaolzia. W ciągu około 40 lat, które minęły od ich napisania, był to - i nadal zresztą jest - temat tabu. Warto byłoby zająć się ich dogłębną analizą merytoryczną, naświetlić tło historyczne. Choć nie jest  to praca dla dziennikarza, lecz dla rzetelnego badacza zaolziańskiej historii, spełniamy wolę Poety, poświęcając tym wierszom grudniowy, świąteczny numer naszego Biuletynu.    

   ......dalej - w biuletynie nr 12

Stanisław Gawlik

     Minęła 15 rocznica tzw. „Aksamitnej Rewolucji 1989“. Ten kto choć pobieżnie śledzi artykuły prasowe, audycje radia czy telewizji czeskiej dziwi się zapewne, że w tak krótkim okresie czasu tak wiele osób już zapomniało, jak to wtedy rzeczywiście było.

Byłem osobiście uczestnikiem tej „zadymy“. Z jednej strony byłem,  wspólnie z nieżyjącym już Edwinem Macurą, inicjatorem odezwy pięciu prezesów Kół PZKO do członków tej organizacji, odcinającej się od deklaracji „konserwy“ Prezydium Związku, zaprezentowanych na przedstawieniu Sceny Polskiej w Cz.Cieszynie w dniu 22.11.89. Z drugiej strony, obserwując że za organizatorami „manifestacji“ stoją dawni „bolszewicy“ usunięci z KPCz po 1968 roku (chodzi o tych z konserwy partyjnej, którzy próbowali wypłynąć na fali wydarzeń 1968 r., za co – po zmianie kursu, tzn. sowieckiej interwencji - zostali wykluczeni, przyp. redakcji), o zapędach narodowo-socialistyczych, szybko staraliśmy się nawiązać kontakty z działaczami węgierskiego Csemadoku w Bratysławie. Obawialiśmy  się dla Polaków na Zaolziu tego najgorszego. Trzecim kierunkiem naszych działań było kontrolowanie posunięć neorewolucjonistów z szeregów własnych pobratymców, którzy dążyli do utworzenia Polskiej Sekcji Forum Obywatelskiego (FO) jako środka na odrodzenie polskich dążeń do samostanowienia.................

 ....dalej - w biuletynie nr 12  

ZAWIERUCHY WOJENNEJ CIĄG DALSZY                                                    

Alicja Sęk

  
     .....Oto obszerne fragmenty wspomnień jednego z Zaolzian, świadka tamtych czasów:        „ [...]   Bezpośrednio po przejściu frontu przez Zaolzie, w pierwszych dniach  maja 1945 roku, we wszystkich miastach i wsiach Zaolzia z entuzjazmem i spontanicznie wznawiano przedwojenną, polską administrację i samorząd terytorialny. Na wieżach kościołów, ratuszach, urzędach gminnych i domach prywatnych powiewały biało-czerwone flagi. Zdawało się, że wszystko powraca do normy, chociaż wojna się jeszcze nie skończyła, a wielu synów i ojców tej ziemi nadal pod sztandarami Orła Białego walczyło na wszystkich frontach z najeźdźcą i bardzo wielu jeszcze – tych którzy przeżyli – nie wróciło z hitlerowskich obozów koncentracyjnych. Z radością jednak i „Mazurkiem Dąbrowskiego” na ustach oraz pieśnią „Boże coś Polskę” w kościołach dziękowano 9 maja Bogu i zwycięzcom za pokonanie faszystowskiej bestii i za koniec straszliwej wojny. Radość tę niebawem zamienił w trwogę marszałek Związku Radzieckiego N.A. Bułganin oficjalnym oświadczeniem 18.V.1945, że na Zaolziu będzie się zaprowadzać czechosłowacką administrację.
         To był grom z jasnego nieba!
         Od Morawskiej Ostrawy i Frydku, piechotą i na rowerach, napływać zaczęli na Zaolzie czechosłowaccy (raczej czescy – przyp. red.) bojówkarze po cywilnemu, z trójkolorowymi opaskami na rękawach i uzbrojeni. Zrywali polskie chorągwie i napisy, siłą wdzierali się do jako tako już funkcjonujących urzędów polskiego samorządu terytorialnego. Grozili Polakom pistoletami, pepeszami i granatami ręcznymi, a ci odgrażali się pięściami, bo te tylko mieli. Rosjanie – póki nie padł strzał – nie interweniowali. Czerwonoarmiejcy stali też na posterunkach granicznych, dokładnie tam, gdzie przebiegała granica przed 2 października 1938.
         Czechosłowacko-polski spór o Zaolzie w połowie 1945 roku zaostrzył się. Groził nawet konfliktem zbrojnym, kiedy czołgi armii czechosłowackiej naruszyły w pobliżu Bogumina granicę państwa”.

  ......dalej - w biuletynie nr 11

WYBORY SAMORZĄDOWE

             Na początku listopada br. odbyły się w Republice Czeskiej wybory senackie i samorządowe. To rzecz oczywista, że kampania wyborcza poszczególnych kandydatów zwrócona była również do obywateli Republiki  innych narodowości niż czeska. Takie są przedwyborcze prawa i obyczaje. Dziwią natomiast kryteria czołowych przedstawicieli „apolitycznego” Kongresu Polaków, jakimi kierowali się udzielając niektórym kandydatom swego „nie sponsorowanego” poparcia.........

 ....dalej - w biuletynie nr 11

POLSKO-CZECHOSŁOWACKIE STOSUNKI POLITYCZNE PRZED KONFERENCJĄ TRZECH MOCARSTW W POCZDAMIE  
(maj-czerwiec 1945) cz. 3

                                                   Marek Kazimierz Kamiński

  ...Zestawienie listy Polaków, którzy przybyli na Zaolzie po roku 1938 lub też byli wpisani na volkslistę czy też współpracowali z Niemcami, ułatwiłoby według Procházki wyjaśnienie 90 % incydentów. Słowem zakładano z góry, że odpowiedzialność za ucisk Polaków będą ponosić właśnie Polacy. Procházka otwarcie oświadczył, że wobec wyżej wymienionych kategorii ludności polskiej „będzie stosowane specjalne postępowanie”, a „co do formy tego postępowania nastąpi uzgodnienie” ................   
..................Wszyscy mówcy czechosłowaccy utrzymywali, że na Śląsku Zaolziańskim zamieszkuje większość czeska. Dopiero Ripka odsłonił istotę zagadnienia. Przyznał bowiem pośrednio rację stronie polskiej, twierdząc, że „uznajemy skład narodowościowy tylko do września 1938 – jasne, że większość była czeska” i że „nie uznajemy i nie możemy uznać składu ludności w okresie po Monachium”. Rząd czechosłowacki – oświadczył Ripka – aby przyczynić się do rozwoju przyjaźni z Polską, proponuje przesiedlenie Polaków z terenu Zaolzia, a w każdym razie opuszczenie tego terenu przez elementy faszystowskie, które napłynęły po okupacji albo w czasie wojny zachowywały się wrogo w stosunku do Czechosłowacji. Ci Polacy, którzy zostaną, będą obywatelami równouprawnionymi z Czechami i Słowakami”. .........................
 ......................... Prasa polska nie przekazała żadnych szczegółowych danych na temat dyskusji moskiewskich. Głos Ludu  z 27 czerwca podał jedynie za ČTK informację, że czechosłowackie ministerstwo szkolnictwa i oświaty zapowiedziało otwarcie na Zaolziu polskich szkół powszechnych. Był to z polskiego punktu widzenie jedyny pozytywny skutek rozmów między przedstawicielami obu rządów. ...............   ....           

  ......dalej - w biuletynie nr 10

Z CIESZYŃSKIEGO DWORCA PKP

  .....................„No, ale wobec tych Czechów  to mómy jedno przewinienie – wkroczyli my tam w szesdziesiątym ósmym”.
               Zapytałam go, jaką widzi różnicę pomiędzy wkroczeniem LWP pod rozkazami dowództwa z Układu Warszawskiego w r. 1968, a gotowością wojsk czechosłowackich – stojących na polskiej granicy - do wkroczenia do Polski w r. 1981, do którego nie doszło na skutek zmiany rozkazów tychże dowódców „bratnich armii” z tegoż Układu Warszawskiego. Pomimo opróżnionej butelki odpowiedział mi całkiem trzeźwo, że nie widzi żadnej różnicy, ale on o tej czechosłowackiej gotowości do „niesienia bratniej pomocy” w stłamszeniu naszej Solidarności nic nie wiedział. Niestety, inni też nie wiedzą, bo my Polacy umiemy tylko sypać popiół na swoje głowy i to nie tylko w środę popielcową.

   dalej....

POLSKO-CZECHOSŁOWACKIE STOSUNKI POLITYCZNE PRZED KONFERENCJĄ TRZECH MOCARSTW W POCZDAMIE  
(maj-czerwiec 1945) cz. 2

                                                   Marek Kazimierz Kamiński

  ...Rząd Tymczasowy RP zwracał uwagę na brak odpowiedzi na poprzednie noty polskie, na nadal trwające „brutalne metody eksterminacji żywiołu polskiego na Zaolziu, na ciągłą obecność wojsk czechosłowackich w powiecie raciborskim”. Domagał się niezwłocznego wycofania oddziałów czechosłowackich z Raciborskiego oraz odwołania jednostronnie ustanowionej administracji czechosłowackiej na Śląsku Zaolziańskim. Na jej miejsce miała być ustanowiona Mieszana Komisja Polsko-Czechosłowacka utworzona na zasadach parytetu oraz z udziałem przedstawicieli miejscowej ludności. Komisja przejęłaby tymczasowo władzę na Śląsku Zaolziańskim likwidując upośledzenie narodowościowe Polaków. Głównym jej celem byłoby przedłożenie w terminie miesięcznym propozycji „rozstrzygnięcia zagadnienia Zaolzia zgodnie ze stosunkami narodowościowymi tego terytorium”. Komisja współdziałałaby z rządem polskim i czechosłowackim. Przyjęcie polskich propozycji i mianowanie czechosłowackich przedstawicieli do Mieszanej Komisji winno było nastąpić w ciągu 48 godzin od chwili otrzymania noty przez rząd czechosłowacki. Od tego momentu w ciągu trzech dni Komisja musiałaby przejąć funkcje czechosłowackiej administracji na Zaolziu. „W razie nieprzyjęcia tych propozycji Rząd Tymczasowy RP – brzmiało ultimatum – zdejmie z siebie odpowiedzialność za dalszy bieg wypadków i będzie zmuszony zastosować wszelkie środki będące w jego dyspozycji w celu zapewnienia obrony ludności polskiej i utrzymania porządku na terenie Śląska Zaolziańskiego”.   ....           

  ......dalej   

Z EUROREGIONU „TĔŠÍNSKÉ SLEZSKO”

         Nieco dowcipnie zabrzmiała dla mnie relacja Polskiego Radia, że „najpoczytniejszy czeski dziennik Mladá fronta dnes” umieścił Polaków na drugim miejscu – tuż za Słowakami – w rankingu najbardziej przez Czechów lubianych nacji. Rozśmieszyło mnie nawet nie tyle to nasze niby drugie miejsce, co pierwsze miejsce Słowaków. Znam bowiem anse, które doprowadziły do podziału Republiki Czechosłowackiej na dwa samodzielne państewka. Czyżby więc chodziło o miłość nieodwzajemnioną?   .....  

 dalej....

                                                   Alicja Sęk

      Niedługo cieszyli się zaolzianie Polską. To tu, na Zaolziu padły 26 sierpnia 1939 pierwsze wystrzały II wojny światowej. Ten pierwszy - wcześniej zaplanowany - atak, nie został na czas odwołany na skutek opóźnienia rozkazu niemieckiego dowództwa do hitlerowskich bandytów ze swastykami na rękawach cywilnych ubrań. Miało to  miejsce w Mostach koło Jabłonkowa, skąd prowadzi tunel kolejowy na południe. Bojówka Kampf-Organisation, co prawda wycofała się potem na Słowację opanowaną już od kilku miesięcy przez Niemców, po dobrowolnym poddaniu im Republiki przez prezydenta Háchę, ale  kiedy broniło się Westerplatte, w Cieszynie grasowali już Niemcy....
........... Po wybuchu II wojny światowej ślązakowcy aktywnie uczestniczyli w realizacji hitlerowskiej polityki narodowościowej, której podstawy ruch ślązakowski w zasadzie stworzył. W czasie spisu  ludności chodzili razem z Niemcami od domu do domu i pod różnymi groźbami nakłaniali mieszkańców do deklarowania narodowości śląskiej, lub niemieckiej. Propaganda ślązakowska hamowała proces kształtowania się świadomości narodowej nieukształtowanych  narodowo jednostek, sprzyjała ich germanizacji. W efekcie tej polityki sporo młodych zaolzian, po podpisaniu volkslisty musiało przywdziać mundury Wehrmachtu, i walczyć na froncie po stronie niemieckiej, przeciwko własnym rodakom. Wielu jednak z tych, którzy sami dali się zastraszyć, lub trafili na front dlatego, że ich rodzice ulegli naciskowi i podpisali volkslisty, uciekało później z armii niemieckiej i zgłaszało się do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Trafiało tam wielu Zaolzian, pośrednio poprzez Wehrmacht i bezpośrednio, korzystając z jakiejkolwiek okazji ucieczki z okupowanych terenów. Byli i tacy, którzy z Zaolzia trafili do formującej się na Wschodzie Armii gen. Andersa, było wielu Zaolzian wśród tych Polaków, którzy zakończyli życie zdradzieckim strzałem stalinowskich oprawców w tył głowy, a ich miejscem ostatniego spoczynku stały się bezimienne, zbiorowe mogiły w okolicach Katynia, Tweru, Ostaszkowa i Miednoje. Na nic się zdała konwencja genewska o jeńcach wojennych. Stalinowskim oprawcom wystarczyło, że byli Polakami – polskimi oficerami.   

dalej ...

WSPOMNIENIE PUSTEGO WÓZKA I WYMARZONEJ KROMKI CHLEBA

            Dwa gorzkie wspomnienia mojego dzieciństwa związane są .z drewnianym, czterokołowym wózkiem z żelaznymi obręczami na kołach. Kiedy na skutek donosu czeskiego sąsiada Ojciec trafił za swoją polskość do obozu koncentracyjnego w Dachau, ten drewniany wózek pomagał naszej Mamie w przetrwaniu z dwójką małych dzieci. Jeździła z nim pod przykopalnianą hałdę i  spośród kamieni wybierała kawałki węgla, dzięki czemu mogła napalić w kuchni, ugotować ciepłą strawę. Były to oczywiście najczęściej wodniste zupy oraz ziemniaki  z kiszoną kapustą z beczki trzymanej w niewielkiej piwniczce pod sienią.................
            ...................Nie pamiętam z autopsji ówczesnych rozgrywek politycznych, gdyż były to wydarzenia, których nie mogło pojąć kilkuletnie dziecko. Wydarzenia tamtego okresu znam tylko z lektury. Również z lektury znam historię transportu żywności z UNRRY, przesłanej przez Polskę dla nas Polaków na Zaolziu, pozbawionych przez Czechów kartek żywnościowych. Z lektury wiem też, że żywność ta została przez Czechów skonfiskowana i sprzedana... wyłącznie Czechom
W mojej świadomości pozostało tylko wspomnienie opisywanego na wstępie pustego drewnianego wózka. Jechałyśmy z nim z Mamą do pobliskiego miasta po obiecaną żywność i wracałyśmy z niczym. Skojarzyłam te fakty po latach, czytając o tym skonfiskowanym transporcie, a zwłaszcza gdy spotkałam ludzi, którzy zajmowali się jego organizacją. To wtedy na nowo przypomniał mi się ten drewniany, pusty wózek i... marzenie o zwykłej, skromnej, nawet czerstwej kromce chleba,.......
        .............Wytrwaliśmy i dotrwaliśmy, by obecnie przyglądać się nasilającej się agonii polskości wokół siebie, temu że nawet w kościołach nie można się swobodnie modlić tak, jak uczyli nas tego nasi Rodzice, że w jednych kościołach wprowadza się zamiast polskich nabożeństw, nabożeństwa dwujęzyczne, w innych zaś, niektórzy  polscy księża - bracia zakonni  - przybyli tu po r. 1990 z Polski, uczą nas modłów swoją łamaną czeszczyzną, że nasze wnuki muszą dojeżdżać do oddalonych szkół z licznymi przesiadkami i że są w ten sposób narażane na niebezpieczeństwo. Wielu naszych współziomków, kosztem własnej tożsamości wybrało już wygodniejsze życie zaprzańców. Nie zazdroszczę im tego, wolę być sobą.  

  dalej....

Jan Leśny

.....Niepohamowana zachłanność czeskiego zaborcy znalazła w roku 1952 nowe ujście. Rozpoczęły się „prawne działania” w celu zagarnięcia mienia polskich, przedwojennych organizacji zaolziańskich o obecnej wartości ponad 20 mil. USD (rok 1998 – przyp. red.). Ta konfiskata miała jeszcze dodatkowe znaczenie. Polskie społeczeństwo zostało pozbawione swej bazy materialnej, swej niezależności i znalazło się pod wszechogarniającym czeskim naciskiem komunistycznym, który doprowadził w latach  1962 –1982 do likwidacji ok. 60% polskiego szkolnictwa.....

dalej ...

ROZWAŻANIA O NARODZIE, OBYWATELSTWIE, PATRIOTYŹMIE I „EUROPEJSKOŚCI”    

Alicja Sęk

....Narzucony przez sowiecki totalitaryzm internacjonalizm socjalistyczny poszedł już w niepamięć. Nie przywrócono jednak poczucia patriotyzmu i dumy narodowej. Ci młodzi ludzie, którym nie wpoiła go rodzina, szybko z komunistycznego narybku stają się wojującymi Europejczykami z pierwszej linii unijnego frontu nieokreślonego autoramentu. .....  

dalej ...

Z OSTATNIEJ CHWILI:
   Otrzymaliśmy z Warszawy wiadomość, że w dniach 16 i 17 kwietnia 2004 odbyła się w gmachu Sejmu RP -  III Warszawska Konferencja Polonijna z udziałem niezależnych działaczy, występujących w interesie Polaków z krajów ościennych RP, parlamentarzystów  polskich oraz przedstawicieli, wydelegowanych na to spotkanie przez premiera i ministra spraw zagranicznych RP. Zagraniczni uczestnicy konferencji uruchomili ważną procedurę na rzecz ochrony Polaków w państwach sąsiedzkich, przyjęli kilka rezolucji do organów międzynarodowych – w tym niżej zamieszczoną, skierowaną do Rady Europy.  Ponadto stworzyli podstawy do dalszej realizacji uchwalonych postanowień.      
REZOLUCJA UCZESTNIKÓW  III WARSZAWSKIEJ KONFERENCJI POLONIJNEJ   

dalej......

Alicja Sęk

   Ślązakowszczyzna to zjawisko z przełomu XIX i XX wieku wywodzące się ze Śląska Cieszyńskiego. Jego istota znana jest wszak od stuleci. Jest nią konformizm, powiązany ze służalczością wobec dominujących, obcych nacji w celu osiągania osobistych korzyści materialnych,  aż do zdrady własnego narodu włącznie. .....  

dalej ...

Alicja Sęk

   W stosunkach polsko-czeskich ostatnich czasów są dwie daty,  których ta sentencja dotyczy w sposób szczególny.  Jest to przemilczana coraz bardziej z   upływem lat, zarówno w Polsce jak i w Czechach data 23 stycznia 1919 oraz wypaczana pod względem faktów data  2 października 1938 – przy konsekwentnym uchylaniu się od opublikowania w Czechach dokumentów z  nią związanych..... 
dalej...

AKTUALNOŚCI (IV 2004):
ZGODA RADNYCH NA REKONSTRUKCJĘ CIESZYŃSKIEJ NIKE
    Ucieszyła nas wiadomość o decyzji Rady Miejskiej Cieszyna, zezwalającej na rekonstrukcję Cieszyńskiej Nike, pomnika poświęconego pamięci legionistów, którzy w roku 1914 wyruszyli, by walczyć o Polskę.  
Pisaliśmy o nim w nr. 1 (zob. archiwum)
Patrz także: http://wiadomosci.ox.pl/